Lughnasad - Lugi naissatis – de herdenking van Lugus

1 augustus geldt als het feest van Lugh, een bekende godheid. Maar heb je al gehoord van Lugus? Misschien ken je het verhaal van Lugh Lamfada, Lugh met de Lange Arm, meester van de vele kunsten. Maar ken je Lugus Lama Uadas, Lugus van de Lange Hand? Volgens de Ierse mythologie stichtte Lugh het feest zelf ter nagedachtenis van zijn voedstermoeder Tailtiu. Tailtiu was de laatste koningin van de Fir Bolg en een wezen van de aarde. Zij overleed uit uitputting nadat ze eigenhandig de velden van Ierland had klaargemaakt voor de landbouw. Maar hoorde je al van Telo? Telo die het volk voedt door haar aanwezigheid, en sterft door verwaarlozing en vergetelheid.

We gaan terug in de tijd toen Gallie onder de hoede vertoefde van een jonge god met drie gezichten: Lugus, hij van de Lange Hand, meester van kunst en woord, krijger én dichter, koning zonder troon die het volk zijn eigen meester liet zijn. En elke koning heeft een moedergrond. En zijn grond droeg de naam Telo, de Aardse, de velden barend en de bronnen openend. Haar naam werd in het zuiden tot Telo Martius, de strijdbare aarde, en in het noorden tot Teuta, zij die het volk draagt.

Toen de dorpen verschenen aan de oevers van de rivier Matrona, de huidige Marne, en de ouden de wouden van de Arduenna betraden, was het Telo die hun in valleien en zachte glooiingen leerde de aarde te bewerken en te zaaien. Zij boog zich dag en nacht over het jonge graan, sprak de woorden van groei in de wortels en ademde warmte over het land. Maar toen het volk gretig plukte van haar gaven maar vergat te danken, trok Telo zich terug, zwijgend. Men greep en greep de vruchten, blind voor de levende adem van Telo in de vrucht. Het graan verbleekte, de winden keerden en het land werd dor.

Lugus, die haar voedsterzoon was, daalde van de bergen af en vond haar slapend in een kuil van omgeploegde aarde, haar handen zwart, haar borstkas stil. Hij knielde neer, nam haar hoofd in zijn schoot en weende drie dagen en nachten.

Op de vierde dag sprak hij:

O Telo, sterf niet, ik besta omdat jij stroomt!"

En hij riep het volk bijeen op het heilig plateau boven de rivier Sequana, waar de wind de stemmen draagt. Daar stichtte hij een feest van dankzegging met lied en vuur, waar de heilige stenen werden gewassen, en de zegening met het water overvloedig stroomden. Hij noemde het Teluetlon, de eredienst van Telo, de aarde, Moeder Aarde. Daar bracht men de eerste vrucht van het veld, het eerste brood van nieuw meel, en ook het eerste bloed om haar te tonen dat men zich herinnerde.

En de wind blies over de akkers en uit haar buik klopte nieuw leven op.

Sindsdien komt ieder jaar het volk bijeen wanneer de korenaren zwaar staan, Nassatis Lugou, de herdenking van Lugus. Want er is geen ontvangen zonder geven, en de overvloed stroomt dankzij het offer.

En de naam van Lugus leeft voort in de steden van het land: Lugdunum, Luguvallis, Lugudunon, terwijl Telo rust in elke vruchtbare vlakte, elke bron, elk warm veld dat rijp van de zomer is. Ze leende haar naam aan het huidige Toulon in Frankrijk, waar de kathedraal Sainte Marie de la Seds staat. Maria op de zetel. Misschien de echo van de aarde zelf als dragende zetel van leven en incarnatie.

Het is een ander Lughnasad verhaal, zich eerder richtend naar de half oogst op 15 augustus waar de nadruk niet zozeer zoals in het verhaal van Lugh en Tailtiu op het sterven om te leven ligt, maar op de vruchtbaarheid van de erkenning, de vruchtbaarheid van de dank. Het is een samenraapsel van elementen die mijn Leraren me vertelden.

Mogen we ons de gave van dankbaarheid herinneren, en moge je oogst overvloedig zijn.

Fijne Lughnasadh!

/|\

Foto: Nadiia Vynar